(ΝΟ) από νεύρα αυτού του τύπου παίζει σημαντικό ρόλο στη φυσιολογία του έσω πρωκτικού
σφιγκτήρα. Συγκεκριμένα, το οξείδιο του αζώτου (ΝΟ) μεσολαβεί στο ορθοπρωκτικό
ανασταλτικό αντανακλαστικό στον άνθρωπο, και χαλαρώνει τον έσω πρωκτικό σφιγκτήρα.
Ο σύνδεσμος μεταξύ υπερτονίας και σπασμού του έσω πρωκτικού σφιγκτήρα και παρουσίας
ραγάδων στον πρωκτό έχει αποδειχθεί. Ασθενείς με χρόνιες ραγάδες του πρωκτού έχουν
σημαντικά υψηλότερη μέση μέγιστη (ενδο)πρωκτική πίεση ηρεμίας από τους μάρτυρες (υγιείς
εθελοντές), ενώ η πρωκτοδερματική ροή αίματος σε ασθενείς με χρόνιες ραγάδες του πρωκτού
ήταν σημαντικά χαμηλότερη απ’ ό,τι στους μάρτυρες. Σε ασθενείς των οποίων οι ραγάδες
επουλώθηκαν μετά από σφιγκτηροτομή, αποδείχθηκε μείωση της (ενδο)πρωκτικής πίεσης και
βελτίωση στην πρωκτοδερματική ροή αίματος, γεγονός που αποτελεί πρόσθετη μαρτυρία για
την ισχαιμική φύση των ραγάδων του πρωκτού. Η τοπική εφαρμογή ενός δότη οξειδίου του
αζώτου (ΝΟ) (τρινιτρική γλυκερίνη) χαλαρώνει τον πρωκτικό σφιγκτήρα και προκαλεί μείωση
της πρωκτικής πίεσης και βελτίωση στην πρωκτοδερματική ροή αίματος.
Επίδραση στον πόνο
Σε τρεις κλινικές μελέτες Φάσης III, η ορθική αλοιφή Rectogesic 4 mg/g αποδείχθηκε ότι
βελτιώνει τη μέση ημερήσια ένταση πόνου που σχετίζεται με τις χρόνιες πρωκτικές ραγάδες σε
σύγκριση με τα εικονικά φάρμακα (placebo), η οποία μετράται με χρήση οπτικής αναλογικής
κλίμακας 100mm. Στην πρώτη μελέτη η ορθική αλοιφή Rectogesic 4 mg/g μείωσε τη μέση
ημερήσια ένταση πόνου σε διάστημα 21 ημερών κατά 13,3mm (αρχική τιμή 39,2mm) σε
σύγκριση με 4,3mm (αρχική τιμή 25,7mm) για τους ασθενείς που έλαβαν placebo (p<0,0063)
και σε διάστημα 56 ημερών κατά 18,8mm σε σύγκριση με 6,9mm (p<0,0001), αντίστοιχα. Αυτό
σημαίνει ότι η αποτελεσματικότητα της θεραπείας (δηλαδή η διαφορά μεταξύ της μεταβολής
εκπεφρασμένης σε ποσοστό επί τοις εκατό για το Rectogesic και για το placebo) ήταν 17,2%
για διάστημα 21 ημερών και 21,1% για 56 ημέρες. Στη δεύτερη μελέτη, η ορθική αλοιφή
Rectogesic 4 mg/g μείωσε τη μέση ημερήσια ένταση πόνου σε διάστημα 21 ημερών κατά
11,1mm (αρχική τιμή 33,4mm) σε σύγκριση με 7,7mm (αρχική τιμή 34,0mm) για το placebo
(p<0,0388) και σε διάστημα 56 ημερών κατά 17,2mm σε σύγκριση με 13,8mm (p<0,0039),
αντίστοιχα. Αυτό σημαίνει ότι η αποτελεσματικότητα της θεραπείας ήταν 10,6% για διάστημα
21 ημερών και 10,9% για διάστημα 56 ημερών. Στην τρίτη μελέτη, η ορθική αλοιφή Rectogesic
4 mg/g μείωσε τη μέση ημερήσια ένταση πόνου σε διάστημα 21 ημερών κατά 28,1mm (αρχική
τιμή 55,0mm) σε σύγκριση με 24,9mm (αρχική τιμή 54,1mm) για το placebo (p<0,0489) και σε
διάστημα 56 ημερών κατά 35,2mm σε σύγκριση με 33,8mm (p<0,0447), αντίστοιχα. Αυτό
σημαίνει ότι η αποτελεσματικότητα της θεραπείας ήταν 5,1% για διάστημα 21 ημερών και
1,5% για διάστημα 56 ημερών.
Επίδραση στην επούλωση
Και στις τρεις μελέτες, η επούλωση των πρωκτικών ραγάδων σε ασθενείς που έλαβαν ορθική
αλοιφή Rectogesic 4 mg/g δεν εμφάνισε στατιστικά σημαντική διαφορά σε σχέση με αυτούς
που έλαβαν placebo. Το Rectogesic δεν ενδείκνυται για την επούλωση χρόνιων πρωκτικών
ραγάδων.
5.2 Φαρμακοκινητικές ιδιότητες
Ο όγκος κατανομής της τρινιτρικής γλυκερίνης είναι περίπου 3 L/kg και η ουσία καθαίρεται
από τον όγκο αυτό με εξαιρετικά ταχείς ρυθμούς, με αποτέλεσμα η ημιπερίοδος ζωής στον ορό
να είναι περίπου 3 λεπτά. Οι παρατηρούμενες τιμές κάθαρσης (σχεδόν 1 L/kg/min)
υπερβαίνουν κατά πολύ την ηπατική ροή αίματος. Στα γνωστά σημεία εξωηπατικού
μεταβολισμού περιλαμβάνονται τα ερυθρά αιμοσφαίρια και τα τοιχώματα των αγγείων. Τα
αρχικά προϊόντα του μεταβολισμού της τρινιτρικής γλυκερίνης είναι ανόργανο νιτρικό και οι
1,2 και 1,3-δινιτρογλυκερόλες. Τα δινιτρικά είναι λιγότερο δραστικοί αγγειοδιαστολείς από την
τρινιτρική γλυκερίνη, αλλά έχουν μεγαλύτερη διάρκεια ζωής στον ορό. Η συμβολή τους στη
χαλάρωση του έσω πρωκτικού σφιγκτήρα είναι άγνωστη. Τα δινιτρικά μεταβολίζονται
περαιτέρω σε μη αγγειοδραστικά μονονιτρικά και τελικά σε γλυκερόλη και διοξείδιο του
άνθρακα. Σε έξι υγιή άτομα, η μέση βιοδιαθεσιμότητα της τρινιτρικής γλυκερίνης που
εφαρμόσθηκε στον πρωκτικό σωλήνα ως αλοιφή 0,2% ήταν περίπου 50% της δόσης των 0,75