σεροτονίνη 5HT
2A/2C
, 5HT
3
, 5HT
6
, για ντοπαμίνη D
1
, D
2
, D
3
, D
4
, D
5
, για χολινεργικούς μουσκαρινικούς
υποδοχείς M
1
-M
5
, για α
1
αδρενεργικούς και ισταμινικούς υποδοχείς H
1
. Μελέτες συμπεριφοράς σε ζώα με
ολανζαπίνη έδειξαν ανταγωνισμό 5HT, ντοπαμίνης και χολινεργικό ανταγωνισμό συνεπή με το προφίλ
σύνδεσης σε υποδοχείς. Η ολανζαπίνη επέδειξε μεγαλύτερη in vitro συγγένεια για υποδοχείς σεροτονίνης
5HT
2
σε σχέση με υποδοχείς ντοπαμίνης D
2
και μεγαλύτερη δράση 5HT
2
σε σχέση με D
2
σε in vivo μοντέλα.
Ηλεκτροφυσιολογικές μελέτες κατέδειξαν ότι η ολανζαπίνη μείωσε εκλεκτικά την ενεργοποίησε
μεσοφλοιωδών (A10) ντοπαμινεργικών νευρώνων, ενώ έχει ελάχιστη επίδραση στις ραβδωτές (A9) οδούς
που συμμετέχουν στην κινητική λειτουργία. Η ολανζαπίνη μείωσε την εξαρτημένη αντίδραση αποφυγής,
έναν έλεγχο ενδεικτικό της αντιψυχωσικής δραστηριότητας, σε δόσεις κάτω από εκείνες που παράγουν
καταληψία, μια δράση ενδεικτική κινητικών ανεπιθύμητων ενεργειών. Σε αντίθεση με άλλους
αντιψυχωσικούς παράγοντες, η ολανζαπίνη αυξάνει την ανταπόκριση σε «αγχολυτικό» έλεγχο.
Σε μελέτη εφάπαξ από του στόματος δόσης (10 mg) με Τομογραφία Εκπομπής Ποζιτρονίων (PET) σε υγιείς
εθελοντές, η ολανζαπίνη παρήγαγε υψηλότερη κατάληψη υποδοχέων 5HT
2A
σε σχέση με υποδοχείς D
2
.
Επιπροσθέτως, μια μελέτη απεικόνισης με Υπολογιστική Τομογραφία Μονήρους Εκπομπής Φωτονίου
(SPECT) σε σχιζοφρενικούς ασθενείς αποκάλυψε ότι οι ανταποκρινόμενοι σε ολανζαπίνη ασθενείς, είχαν
μικρότερη κατάληψη ραβδωτών D
2
σε σχέση με άλλους ανταποκρινόμενους σε αντιψυχωσικά και
ρισπεριδόνη ασθενείς, ενώ ήταν συγκρίσιμοι με ανταποκρινόμενους σε κλοζαπίνη ασθενείς.
Σε δύο από δύο ελεγχόμενες με εικονικό φάρμακο και δύο από τρεις ελεγχόμενες με συγκριτικό φάρμακο
μελέτες με περισσότερους από 2.900 σχιζοφρενικούς ασθενείς που παρουσίασαν θετικά και αρνητικά
συμπτώματα, η ολανζαπίνη συνδέθηκε με στατιστικά σημαντικά μεγαλύτερες βελτιώσεις των αρνητικών και
των θετικών συμπτωμάτων.
Σε μια πολυεθνική, διπλή τυφλή, συγκριτική μελέτη της σχιζοφρένειας, σχιζοσυναισθηματικών και σχετικών
διαταραχών, στην οποία συμπεριελήφθησαν 1.481 ασθενείς με διαφόρους βαθμούς σχετικών συμπτωμάτων
κατάθλιψης (αρχική μέση τιμή 16,6 στην κλίμακα Αξιολόγησης της Κατάθλιψης Montgomery-Asberg), μια
προοπτική δευτερεύουσα ανάλυση της μεταβολής της βαθμολογίας της διάθεσης από την έναρξη της
μελέτης έως το καταληκτικό σημείο, κατέδειξε στατιστικά σημαντική βελτίωση (p=0,001) που ευνόησε την
ολανζαπίνη (-6,0) έναντι της αλοπεριδόλης (-3,1).
Σε ασθενείς με επεισόδιο μανίας ή μεικτό επεισόδιο διπολικής διαταραχής, η ολανζαπίνη επέδειξε ανώτερη
αποτελεσματικότητα σε σχέση με εικονικό φάρμακο και βαλπροϊκό ημινάτριο (divalproex) στη μείωση των
συμπτωμάτων μανίας μέσα σε 3 εβδομάδες. Η ολανζαπίνη επέδειξε ακόμη συγκρίσιμα αποτελέσματα
αποτελεσματικότητας σε σχέση με την αλοπεριδόλη ως προς την αναλογία των ασθενών σε ύφεση
συμπτωμάτων από μανία και κατάθλιψη στις 6 και 12 εβδομάδες. Σε μια μελέτη παράλληλης θεραπείας με
ασθενείς που έλαβαν λίθιο ή βαλπροϊκό για τουλάχιστον 2 εβδομάδες, η προσθήκη ολανζαπίνης 10 mg
(παράλληλη θεραπεία με λίθιο ή βαλπροϊκό) οδήγησε σε μεγαλύτερη μείωση των συμπτωμάτων μανίας σε
σχέση με μονοθεραπεία με λίθιο ή βαλπροϊκό μετά από 6 εβδομάδες.
Σε μια μελέτη πρόληψης υποτροπών διάρκειας 12 μηνών σε ασθενείς με επεισόδια μανίας που πέτυχαν
ύφεση με ολανζαπίνη και τυχαιοποιήθηκαν έπειτα σε ολανζαπίνη ή εικονικό φάρμακο, η ολανζαπίνη
επέδειξε στατιστικά σημαντική ανωτερότητα σε σχέση με εικονικό φάρμακο στο πρωτεύον καταληκτικό
σημείο της διπολικής υποτροπής. Η ολανζαπίνη παρουσίασε ακόμη στατιστικά σημαντικό πλεονέκτημα σε
σχέση με το εικονικό φάρμακο ως προς την πρόληψη υποτροπής σε μανία ή της υποτροπής σε κατάθλιψη.
Σε μια δεύτερη μελέτη πρόληψης υποτροπής διάρκειας 12 μηνών σε ασθενείς με επεισόδιο μανίας που
πέτυχαν ύφεση με συνδυασμό ολανζαπίνης και λιθίου και τυχαιοποιήθηκαν έπειτα σε ολανζαπίνη ή λίθιο
μεμονωμένα, η ολανζαπίνη ήταν στατιστικά μη κατώτερη σε σχέση με το λίθιο στο πρωτεύον καταληκτικό
σημείο της διπολικής υποτροπής (ολανζαπίνη 30,0 %, λίθιο 38,3 %, p = 0,055).
Σε μια μελέτη παράλληλης θεραπείας διάρκειας 18 μηνών σε ασθενείς με μεικτό επεισόδιο ή επεισόδιο
μανίας που σταθεροποιήθηκαν με ολανζαπίνη και σταθεροποιητή διάθεσης (λίθιο ή βαλπροϊκό), η
μακροχρόνια παράλληλη θεραπεία με ολανζαπίνη και λίθιο ή βαλπροϊκό δεν ήταν στατιστικά σημαντικά
ανώτερη από λίθιο ή βαλπροϊκό μεμονωμένα στην επιβράδυνση της διπολικής υποτροπής, η οποία ορίζεται
σύμφωνα με συνδρομικά (διαγνωστικά) κριτήρια.
13